————–
Celem zajęć jest prześledzenie transformacji kategorii płci społeczno-kulturowej („gender”) w naukach społecznych, polityce międzynarodowej i praktyce życia społecznego, w tym w działaniach organizacji pozarządowych na rzecz równości. Przyjrzymy się rozmaitym paradygmatom myślenia o płci społeczno-kulturowej: esencjalizmowi, konstruktywizmowi i gender mainstreamingowi. Podczas 7 spotkań zastanowimy się nad związkami pomiędzy teoriami „gender” a praktyką działania na rzecz równości, porozmawiamy o tym jak teorie kształtują prawo i praktyki społecznej, oraz jak codzienna „polityka płci” kształtuje nasze życie. Zajęcia w ramach przedmiotu obejmować będą następujący zakres (tematy poszczególnych zajęć):
Zajęcia będą obejmowały medium teatru i sztuk performatywnych, ze szczególnym uwzględnieniem ostatnich trzech dekad. Będziemy śledzili wzajemne relacje, przepływy, strategie oddziaływania pomiędzy teatrem, performansem (pojmowanym szeroko, nie tylko jako performans artystyczny) a społeczeństwem. Oglądając archiwa teatralne, rejestracje i dokumentacje spektakli, remiksy, rekonstrukcje, reperformnse, zajmiemy się następującymi zagadnieniami w kolejnych blokach tematycznych:
—–
Zajęcia zostaną poświęcone historii archiwów, ze szczególnym uwzględnieniem archiwów i spuścizn kobiecych – pisarek, naukowczyń i autorek literatury dokumentu osobistego. Szczegółowe zagadnienia będą dotyczyły roli archiwistyki w kontekście feministycznego aktywizmu od lat 90. w Ameryce Północnej i Europie, archiwów queerowych i ich relacji wobec kanonów literackich/autobiograficznych, a także wpływu archiwów na kształtowanie historycznych imaginariów. Wykłady będą również okazją do prezentacji założeń projektu „Archiwum kobiet: piszące” oraz do pierwszego syntetycznego omówienia szeregu przykładów polskich archiwów i spuścizn kobiecych (m.in. Kazimiery Iłłakowiczówny, Marii Dłuskiej, Agnieszki Osieckiej, Emilii i Edwarda Abramowskich) wraz z ich problematyzacją – w jaki sposób spuścizny te są gromadzone, jaki wpływ na kształtowanie wizerunku publicznego za sprawą archiwum mają ich autorki, jakie możliwości dla tradycyjnych archiwów daje archiwistyka cyfrowa.
————-
Zajęcia są pomyślane jako intensywny, propedeutyczny kurs z zakresu historii i teorii psychoanalizy. Ich celem jest dostarczenie lub ugruntowanie wiedzy na temat okoliczności narodzin i rozwoju freudowskiej koncepcji różnicy seksualnej, a także jej losów po drugiej wojnie światowej w Europie i w Stanach Zjednoczonych. Szczególnie istotnym wątkiem naszych rozważań będą relacje między psychoanalizą a feminizmem.
Celem zajęć będzie próba interpretacji pojęcia histerii w kilku wymiarach. Uwzględniona zostanie zarówno perspektywa historyczna, jak i konteksty współczesne. Słuchaczki i słuchacze po zapoznaniu się z podstawowymi narracjami na temat histerii oraz podstawowymi pojęciami wypracowanymi w ramach studiów nad histerią, poddadzą analizie różne teksty kultury poruszające temat histeryczności. Pracować będziemy na źródłach – m.in. studiach przypadków pochodzących zarówno z XIX-wiecznych polskich szpitali psychiatrycznych, jak i ze współczesnej praktyki psychoanalitycznej.
Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z przyczynami, skutkami i etapami rozwoju ruchu kobiecego a zwłaszcza feministycznego na ziemiach polskich i pokazania go na tle innych ruchów europejskich oraz zmian zachodzących na świecie. Obejmują okres od połowy XIX wieku do roku 1945. Studenci poznają najważniejsze postaci związane z ruchem emancypacyjnym, postulaty tego ruchu. Studenci uczą się również analizowania różnorodnych tekstów historycznych: materiałów prasowych, tabel statystycznych, fotografii, ankiet itd.
Tematem zajęć będzie polityka wobec kobiet realizowana w Polsce w latach 1945-1989. Przyjrzymy się komunistycznemu projektowi emancypacjnemu oraz różnym etapom jego urzeczywistniania. Będziemy się zastanawiać nad takimi zagadnieniami jak: awans edukacyjny kobiet, aktywizacja zawodowa, „podwójne obciążenie”, udział kobiet w aktywności politycznej (w tym w działaniach opozycyjnych), konsumpcja i kultura ciała w okresie socjalizmu.W trakcie zajęć analizować będziemy różnorodne źródła: opracowania eksperckie powstałe w latach 1945-1989, ówczesną publicystykę prasową, beletrystykę (we fragmentach), pamiętniki oraz materiały wizualne.
—————————————————————-
Celem zajęć będzie przyjrzenie się najważniejszym nurtom teorii feministycznych, rozwijających się w latach 60., 70. i 80. XX wieku oraz ich związkom z ruchami kobiecymi, takimi jak Women’s Liberation Movement, Wages for Housework, Mouvement de libération des femmes czy Welfare Mother’s Movement. Temat zajęć oscylował będzie wokół zagadnień związanych z kulturowymi reprezentacjami płciowości i różnicy płciowej. Zakres proponowanych zagadnień obejmował będzie: feministyczną psychoanalizę, feministyczną antropologię, feminizm marksistowski, ekofeminizm, filozofię różnicy płciowej, a także klasyczne już koncepcje pisania i czytania, takie jak écriture féminine czy parler femme.
——–
Zajęcia będą poświęcone ruchowi emancypacyjnemu na ziemiach polskich w końcu XIX wieku i relacjom tego ruchu z kobietami z klasy robotniczej. Poznamy warunki życia i pracy robotnic fabrycznych, służących, szwaczek itd., oraz zbadamy postrzeganie tych kobiet w relacji do ideału mieszczańskiej kobiecości oraz ideału emancypantki intelektualistki. Zbadamy również, jakie postulaty związane z pracą kobiet wysuwały środowiska emancypacyjne (urlopy macierzyńskie, przyzakładowe żłobki i przedszkola, płatna praca w domu) i jak, w zależności od klasy społecznej, patrzono na kobiety podejmujące pracę zawodową. Pracować będziemy na źródłach – poradnikach, artykułach prasowych, broszurach, listach, powieściach z epoki.
Warsztat interpretacyjny dotyczyć będzie kulturowych aspektów związanych z konstrukcją męskości. Uwzględniona zostanie zarówno perspektywa historyczna, jak i konteksty współczesne. Punktem centralnym warsztatów będzie analiza wybranego tekstu kultury. Wcześniej słuchaczki i słuchacze zapoznają się z najbardziej podstawowymi pojęciami wypracowanymi w obrębie studiów nad męskością, które będą pomocne podczas analizy tekstu.
